Een jongen op school bij onze kinderen heeft zelfmoord gepleegd. Uit piëteit voor de ouders verzwijg ik de methode en de omstandigheden. Hij was volgens de kinderen een aardige en vrolijke jongen, had vrienden en voorzover bekend werd hij niet geplaagd of buitengesloten. De reden waarom hij tot deze daad is overgegaan is onbekend. In elk geval voor ons als niet direct betrokkenen. Depressief? Liefdesverdriet? Hoe het ook zij, het is niet alleen iets tegennatuurlijk om als ouder een kind ten grave te moeten dragen, maar ook het meest vreselijke dat ik me maar kan indenken.
Om zelfmoord kan soms een zweem van romantiek hangen. Denk aan Edward John Smith, de kapitein van de Titanic mede door wiens toedoen duizenden passagiers verdronken en die bewust met het schip ten onder is gegaan. Of een Herman Brood die na vele levens te hebben geleefd van het dak van het Hiltonhotel in Amsterdam afstapt, een briefje achterlatend met de boodschap “ik ga nu bungie zonder elastiek” en “maak er maar een mooi feestje van.” Of Alan Turing, die nadat hij bijna eigenhandig de Tweede Wereldoorlog in het voordeel van de geallieerden heeft laten verlopen, cyanide spuit in een appel en hier op een bijna ludieke wijze een paar happen uitneemt.
Maar een kind?
Jouw kind?
Jaren geleden heb ik een boek gekocht dat adviseert hoe je, indien gewenst, het beste je leven kunt beëindigen. De nadruk in deze ligt expliciet op “je”, als in jouw eigen leven. Verschillende efficiënte en pijnloze manieren worden wetenschappelijk besproken. Ik ga de titel van het boek niet noemen want ik wil geen levens op mijn geweten hebben, noch een stapel “tot mij wendde zich” briefjes in mijn bus krijgen, maar sta mij toe te citeren:
“De auteurs van dit boek denken niet lichtvaardig over zelfdoding en willen de drempel daarvoor niet verlagen. Het boek is ook niet geschreven voor jonge mensen met een doodswens of voor mensen die nog tientallen jaren leven voor zich hebben, hoe zwaar en onbegaanbaar de toekomst er voor hen soms ook uitziet. Mensen met een doodswens behoren professionele behandeling te krijgen, spirituele zorg, langdurige palliatieve zorg of andere ondersteuning die het leven draaglijk kan maken. Er zijn vele voorbeelden van mensen die na jaren worstelen tegen een doodswens, toch weer kunnen genieten van de dingen die het leven inhoud geven.“
“Niet voor jonge mensen, hoe zwaar en onbegaanbaar de toekomst er voor hen soms uitziet,” en “Er zijn vele voorbeelden van mensen die na jaren worstelen tegen een doodswens, toch weer kunnen genieten van de dingen die het leven inhoud geven.”
Zo is het maar net. Velen van ons hebben momenten gehad waarbij het aanvoelde alsof de grond onder ons wegzakte en de problemen en zorgen ondragelijk leken. Bij sommigen van ons is de gedachte om vroegtijdig uit het leven te stappen weleens door het hoofd geschoten. Maar als het leven mij iets heeft geleerd, is het dat problemen waar je de ene dag als een berg tegenop keek, de volgende dag kunnen zijn verschrompeld tot een onbeduidend hoopje waar je bijna lachend overheen huppelt. En ja, het leven kan soms pijn doen, uitzichtloos en verpletterend leeg aanvoelen. Maar precies zoals het boek zegt zijn er ook momenten die het leven mooi en de moeite waard maken. Op het gevaar af paternalistisch en moraliserend over te komen, toch een waarschuwend woord voor eventuele jongeren die mijn stukken lezen. Om als jongere, met nauwelijks enige levenservaring en bij de minste of geringste tegenwind te besluiten uit het leven te stappen is niet alleen zonde, maar ook dom. Depressie even buiten beschouwing gelaten. Zoek iemand om mee te praten.
Waarom ik een boek met zulk een onderwerp heb gekocht? Wel, mijn diabetes maakt me regelmatig moedeloos. Maar om een eind aan mijn leven te maken omdat ik geen tompoucen of zakken yoghurtsnoepjes meer kan eten, gaat een beetje te ver. De aanschaf heeft te maken met mijn liefde voor boeken en dan vooral voor controversiële en markante boeken. Mocht ik ooit genoeg hebben van mijn huidig bestaan, dan kies ik er wellicht voor om volledig off grid te gaan. Mijn mobieltje de rivier in, alle social-media accounts afgesloten en een enkele reis naar Thailand of Bali om daar de rest van mijn leven in een korte broek met babyolifantjes te spelen.
Jouw kind.
Alleen al de gedachte hieraan doet mijn hart ineen krimpen van de pijn. Voor de zekerheid controleer ik dat het voormelde boek veilig achter slot en grendel ligt.
Ik wens de ouders van de jongen veel kracht en sterkte toe bij dit onmenselijk verdriet.