Enige tijd geleden maakte een delegatie van gepensioneerde, Surinaamse notabelen een boottochtje op de Saramaccarivier. Terwijl het er aan boord zeer geanimeerd aan toeging, kwam er een bootje langszij en klommen een paar met houwers bewapende marrons aan boord die het gezelschap ruw van hun kostbaarheden beroofden. Eén van de heren, een voormalig directeur van een parastataal bedrijf, mocht als dank voor zijn jarenlange inzet voor de ontwikkeling van het land zelfs een kap van een houwer incasseren. De ironie wil dat dit gebeuren plaatsvond op de dag van de Zwarte Beschaving.
Voor velen en met name Afro-Surinamers, kleeft er aan marrons nog een aura van romantiek en heldhaftigheid. Ook ik genoot van de avontuurlijke verhalen van Boni, Baron en Joli Coeur die plantages aanvielen, slaven bevrijdden en wraak namen op wrede plantagehouders. Helaas is een grote groep nakomelingen van de marrons drukdoende de reputatie van hun voorouders te verkwanselen. In het weekeinde werd een ontsnapte en wegens moord veroordeelde marron in het binnenland door de politie opgepakt. Een grote groep dorpelingen uit het dorp van de man, keerden zich dermate agressief tegen de agenten dat deze genoodzaakt waren waarschuwingsschoten te lossen om zichzelf met hun gevangene te ontzetten.
Een soortgelijke situatie vond in oktober van het vorige jaar plaats aan de Saramaccastraat. Een man kreeg van een Chinese winkelier een paar klappen te incasseren toen hij probeerde de Chinees op te lichten. Binnen een mum van tijd liep het gebeuren uit op een oproer toen groepen marrons de Chinees te lijf wilden gaan. Ook hier werd de toegesnelde politie gedwongen waarschuwingsschoten te lossen toen ze door de menigte werd belaagd en bekogeld. Een onschuldige omstander werd dodelijk getroffen. Met het schuim op de lippen schreeuwden de marrons moord en brand tegen de politie, echter het bloed van deze onschuldige man komt over de hoofden van het gepeupel die de agenten aanvielen.
Ik kan het lijstje nog verder uitbreiden. Nadat in 2009 te Papatam een marron met een criminele reputatie tijdens een ruzie werd doodgestoken, ontketenden marrons een pogrom tegen Chinezen en Brazilianen. Winkels werden geplunderd, gebouwen in brand gestoken, Braziliaanse vrouwen werden verkracht en tientallen onschuldigen werden gekapt en zwaar mishandeld.
Ik denk dat er een schone taak is weggelegd voor gedragswetenschappers om dit fenomeen te onderzoeken, want dit gedrag van de marrons is voor mij een compleet raadsel. Een marron die in de stad rooft, moord of verkracht veroorzaakt niet alleen materiële en emotionele schade bij zijn slachtoffers, maar rooft en verkracht ook de reputatie van zijn broeders en zusters. Als gevolg van de haat en het wantrouwen bij de slachtoffers en hun omgeving worden namelijk ook de vele eerlijke en hardwerkende marrons gestigmatiseerd. Wellicht dat de marrons hier eens aan moeten denken voordat ze weer eens één van hun voor moord of roof veroordeelde broeders in bescherming nemen of menen agenten te moeten aanvallen. Wanneer ik een onschuldig persoon zou beroven of vermoorden en ik zou naar mijn moeder vluchten voor hulp, zou zij alvorens de politie te bellen mij dusdanig trappen en aftakelen dat de agenten datgene wat van mij over zou zijn gebleven per ambulance konden afvoeren. De politie zou mij tegen mijn moeder in bescherming moeten nemen. Geen haar op haar hoofd die eraan zou denken een criminele en ontspoorde zoon bescherming te bieden en schuil te houden voor de justitie.
Een paar maanden geleden, toen te Maripaston marrons wederom Chinese winkels hadden geplunderd, zei de kapitein van Commissariskondre dat hij Chinezen en Brazilianen uit zijn gebied zou weren.
“Sneisi nanga Brasyon ini a busi e tya roof”, aldus de kapitein. Ik moest even achter mijn oor krabbelen. Marrons plunderden Chinese winkeliers en dat hadden de Chinezen dus aan zichzelf te danken? En als een Chinees of een Braziliaan met door de Staat van Suriname afgegeven vergunningen een zaak wil openen in het bewuste gebied, zou hij dus worden verjaagd? De vraag popte in me op wat de gevolgen zouden zijn als een districtscommissaris van Paramaribo zou zeggen dat vanwege de vele overvallen, marrons niet meer welkom zijn in de stad.
Vorige maand werd de dag van de Zwarte Beschaving wederom gevierd. Wellicht is het tijd voor wat introspectie binnen de zwarte gemeenschap en kan er moeite worden gedaan enkele van de hiaten in die beschaving te dichten.